Technisch keramiek

Uit BulkWiki
Share/Save/Bookmark
Ga naar: navigatie, zoeken

Stel een vraag over technisch keramiek op BulkForum
Stel een vraag over technisch keramiek op BulkForum



Keramiek is een materiaal dat noch een metaal noch een polymeer is. De keramiek kan worden omschreven als een materiaal dat wordt gevormd door verhitting (in bijvoorbeeld een oven) en soms ook druk, waarbij minimaal twee elementen aanwezig zijn. Eén ervan is non-metallisch en de ander mag zowel metallisch als niet-metallisch zijn.

Het woord komt van het Griekse keramos, wat drinkvat of aardewerkvat betekent. Het wordt voornamelijk gebruikt voor het aanduiden van voorwerpen die van gebakken klei zijn gemaakt. Traditioneel zijn keramieken dan ook op klei (ofwel silicaten) gebaseerd. Hiervan zijn er zeer veel en ze worden gemaakt van uiteenlopende kleisoorten, diverse toeslagstoffen en allerlei procedés (bijvoorbeeld een verschillende oventemperatuur). Technische keramieken gebruiken ook andere elementen en worden voor verschillende mechanische toepassingen gebruikt.

Inhoud

Technische keramieken

Er zijn twee verschillende types:

  • Ionaire keramiek: een verbinding van een metaal en een niet-metaal, bijv. NaCl (keukenzout), MgO, ZrO2 (zirconiumdioxide). De ionen stapelen zich in een zo dicht mogelijke stapeling.
  • Covalente keramiek: een verbinding van twee niet-metalen, zoals SiO2 (silicaat), C (diamant). De moleculen stapelen zich als kettingen, bladvormige structuren of tetraëdrisch/viervlak.

Mechanisch gedrag

Technisch keramische materialen worden gebruikt vanwege zeer goede mechanische eigenschappen. Zo zijn het zeer harde stoffen en bezitten ze een hoge vloeigrens. Ze zijn erg slijtvast, hittebestendig, niet elektrisch- en thermischgeleidend en non-magnetisch. Uiteraard zijn hier uitzonderingen op, zo zijn sommige keramieken zelfs supergeleidend.

Een groot nadeel van dergelijke materialen is echter dat ze vaak niet ductiel of plastisch zijn. Door deze brosheid zal het materiaal snel bezwijken door het ontstaan van scheuren. Door het keramiek als een dunne laag aan te brengen op een taaier materiaal (zoals staal) kunnen de beste eigenschappen van beide worden gecombineerd (de slijtvastheid van het keramiek en de buigzaamheid van het metaal). Dit wordt bijvoorbeeld toegepast op boren.

Soorten

Traditioneel

  • Aardewerk wordt gebakken van klei, tussen 800 en 1250°C, waarbij geen sintering of verglazing optreedt.
  • Terracotta is ongeglazuurd aardewerk echter van roodbakkende klei.
  • Steengoed of gres wordt gemaakt van een kostbare kleisoort - gresklei- die kan worden afgebakken bij hogere temperaturen (1200-1300°C); hierbij versintert de klei, nadat keukenzout of soda aan het bakproces is toegevoegd; het product geschikt is voor het bewaren van vloeistoffen.
  • Porselein, gebakken van een speciale witte kleisoort, gemengd met kwarts en veldspaat, gebakken bij 1200-1400°C, waarbij het geheel verglaast. De basisgrondstof is kaolien of pe-tuntse afkomstig uit China.

Kaolien wordt in Europa gevonden in de streek van Limoges en in Spanje.

Technisch

  • Siliciumcarbide (SiC)
  • Boornitride (BN)
  • Yttrium-barium-koperoxide (YBaCuO)
  • Hydroxyapatiet (HA)
  • Siliciumoxide (SiO)
  • β-tricalciumfosfaat
  • Zirkonium(IV)oxide (ZrO2)

Toepassingen

Een keramieken vaas.

Traditioneel

  • gebruiksvoorwerpen, zoals potten en serviezen in porselein, aardewerk of steengoed.
  • kunstvoorwerpen (zie beeldhouwkunst)
  • bouwmaterialen, bijvoorbeeld baksteen, straatstenen en tegels
  • wasbakken en toiletpotten

Binnen de kunst staan vooral de vorm en kleur van keramiek centraal. Veelal wordt keramiek hierbij van een glazuurlaag voorzien.

De Schijf van Phaistos zou een keramisch artefact (= door handwerk gemaakt voorwerp) kunnen worden genoemd, aangezien het een door mensen gemaakte schijf van aardewerk is.


Keramiekkunstenaars

Invloedrijke keramisten in het Nederlandse taalgebied zijn onder andere Chris Dagradi (1954), Johan van Loon (1934), Jan Snoeck (1927), Pieter Stockmans (1940) en Jan van der Vaart (1931-2000).